Myśląc o realizacji takiego przedsięwzięcia, należy podjąć właściwe kroki już na etapie poszukiwania działki budowlanej, gdyż jej lokalizacja oraz otoczenie mają wpływ na parametry domu energooszczędnego. 

Po pierwsze: odpowiednia działka

Wybierając projekt domu energooszczędnego możemy się wstępnie zorientować, jak duże zapotrzebowanie energetyczne będzie zgłaszał po wzniesieniu i tym samym – jak duże będą koszty jego utrzymania. Jednak pamiętajmy, że podejmując niewłaściwe decyzje na etapie wyboru działki lub też samego umiejscowienia na niej bryły budynku, wstępne prognozy i parametry energetyczne będą niemożliwe do osiągnięcia. 

Zacznijmy od działki. Zdecydowanie najrozsądniejszą opcją będzie działka o regularnych kształtach – kwadratowa bądź prostokątna. Dlaczego? Wówczas można dowolnie obracać budynek celem wybrania najkorzystniejszej ekspozycji względem słońca. Wąskie działki z góry determinują umiejscowienie bryły budynku, stąd też nie w każdej sytuacji są one najwłaściwszym wyborem.

Kolejna istotna kwestia to ukształtowanie terenu. Pod uwagę warto wziąć przede wszystkim działki płaskie. Dopuszczalne są również te z lekkim spadkiem, ale tylko pod warunkiem, że mówimy o spadku w kierunku południowym. Jest to ważne z uwagi na fakt, iż takie nachylenie działki korzystnie wpływa na poziom nasłonecznienia terenu i jednocześnie chroni bryłę budynku przed zimnymi wiatrami z północy.

Choć wielu osobom może się to wydać zaskakujące, również roślinność znajdująca się w bezpośrednim sąsiedztwie budynku energooszczędnego może korzystnie wpływać na bilans energetyczny. Zieleń stanowi bowiem naturalny bufor, chroniący przed wiatrem i jednocześnie poprawiający właściwości termoizolacyjne budynku. Celem maksymalizacji korzyści zaleca się nasadzenia z drzew liściastych od strony południowej oraz iglaków od północy. Pozytywnie na bilans energetyczny wpływa również zbiornik wodny od południa, skutecznie odbijający promienie słoneczne w kierunku bryły budynku.

Po drugie: ekspozycja względem słońca

Odpowiednia działka to jedno, jednak niezwykle istotne jest również to, w jaki sposób zostanie na niej umiejscowiona bryła budynku. Właściwa orientacja względem słońca, szczególnie w polskiej strefie klimatycznej, jest kluczowym czynnikiem powodzenia budowy domu energooszczędnego. Celem osiągnięcia jak największych korzyści energetycznych zaleca się takie umiejscowienie bryły budynku na działce, by południowa (najbardziej przeszklona) część elewacji przechwytywała jak najwięcej promieni słonecznych, podlegających naturalnej konwersji na energię cieplną. 

Optymalną lokalizacją dla budynku jest tym samym północna część działki, umożliwiająca maksymalną ekspozycję południowej elewacji względem słońca. Nie jest to jednak zasadą. Konieczne jest bowiem uwzględnienie wszystkich innych czynników, charakterystycznych dla konkretnej działki. Często umiejscowienie bryły budynku jest bowiem wymuszone przez obowiązujące przepisy lub inne uwarunkowania – np. zacienienie działki przez sąsiadującą zabudowę. Tego typu niedogodności wymuszają przemyślenie optymalnego umiejscowienie budynku na działce na nowo.  

Po trzecie: projekt domu energooszczędnego

Kolejnym elementem, który obowiązkowo należy wziąć pod uwagę przy planowaniu domu energooszczędnego jest jego projekt. Powinien on w pełni wykorzystać potencjał konkretnej działki budowlanej i jednocześnie w największym stopniu spełniać potrzeby przyszłych lokatorów. Czym cechuje się dobry projekt? Dom pasywny powinien charakteryzować się przede wszystkim zwartą bryłą, prostym dachem i przemyślanym rozmieszczeniem pomieszczeń. Część dzienna powinna być umiejscowiona w południowej części budynku, przeszklonej i maksymalnie wyeksponowanej względem słońca. Od północnej strony, a także w sąsiedztwie elementów przylegających do bryły budynku (np. garażu), warto z kolei rozplanować pomieszczenia, z których nie korzysta się zbyt często i które nie wymagają zbyt dużej ilości naturalnego światła. 

Gdzie znaleźć taki projekt? Naturalnie najłatwiej jest powierzyć stworzenie takiego projektu architektowi, gdyż w maksymalnym stopniu wykorzysta on potencjał działki, a przy tym uwzględni przy projektowaniu wszystkie indywidualne potrzeby i preferencje klienta. Trzeba się jednak liczyć z tym, że indywidualny projekt jest dość kosztownym rozwiązaniem. Na szczęście oferta gotowych projektów domów pasywnych jest obecnie na tyle duża, że bez większych trudności każdy znajdzie coś dla siebie. 

Autorem tekstu jest Piotr Majewski, redaktor bloga Morizon i pasjonat aranżacji wnętrz.