Służebność mieszkania – co oznacza i jakie daje prawa?
8 Września 2020
Służebność osobista mieszkania to ograniczone i niezbywalne prawo rzeczowe, które pozwala stronie umowy na dożywotnie korzystanie z nieruchomości – oczywiście pod pewnymi warunkami. Kto i kiedy decyduje się na ustanowienie służebności mieszkania i o czym warto pamiętać, zawierając stosowną umowę?
Kto najczęściej decyduje się na ustanowienie służebności i jak to zrobić?
Na ustanowienie służebności osobistej mieszkania bardzo często decydują się rodzice, którzy przepisali dziecku dom lub mieszkanie, ale pod warunkiem, że będą mogli w nim nadal mieszkać. W takiej sytuacji służebność osobista mieszkania to dla nich zabezpieczenie przed wyrzuceniem z przepisanej nieruchomości. Zdarza się jednak, że umowę zawierają także inne osoby.
Ustanowienie służebności zawsze odbywa się na mocy umowy zawieranej przez dwie strony – właściciela mieszkania i osoby, która będzie mogła korzystać z ustanowionego prawa (czyli służebnika). Właściciel nieruchomości zrzeka się w ten sposób części praw wynikającej z jego wyłącznej własności. Warto pamiętać, że samo oświadczenie właściciela powinno mieć formę aktu notarialnego. Informacja o ustanowieniu służebności trafia do działu III KW, dlatego tak istotne jest, by sprawdzić jego zapisy przed zakupem nieruchomości.
Co zawrzeć w samej umowie?
Należy na pewno określić, z jakich pomieszczeń i w jakim zakresie może korzystać służebnik. Jednocześnie trzeba pamiętać, że służebnik może nie tylko korzystać z pomieszczeń wspólnych dla mieszkańców całego budynku (czyli np. garażu, ale też piwnicy czy strychu), ale i ze sprzętów, które się tam znajdują. Dodatkowo służebnik powinien również - co do zasady - dokładać się do opłat za media, chyba że strony postanowią inaczej w umowie.
Ustanowienie służebności wygasa najpóźniej ze śmiercią służebnika. Służebność można również zamienić na rentę, którą właściciel mieszkania będzie zobowiązany wypłacać służebnikowi w związku z pogorszeniem jego sytuacji życiowej. Należy jednak pamiętać, że zamiana na rentę odbywa się wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach – np. wtedy, gdy służebnik uniemożliwia właścicielowi normalne korzystanie z nieruchomości (awanturuje się, niszczy sprzęty wspólne itd.). O tym, jak wysoka będzie renta wypłacana służebnikowi decyduje sąd, który bierze pod uwagę m.in. wartość służebności.
Inne konsekwencje wynikające z ustanowienia służebności
Warto też pamiętać, że ustanowienie służebności mieszkania w praktyce nie musi oznaczać prawa do zamieszkiwania domu lub mieszkania przez służebnika. Zgodnie z prawem może on bowiem przyjąć do mieszkania nie tylko małżonka, ale także małoletnie dzieci, które zresztą mogą mieszkać w nim mieszkać także po ukończeniu osiemnastego roku życia.
Co ciekawe, służebnik może do mieszkania sprowadzić również inne, niespokrewnione osoby – chociaż pod pewnymi warunkami. Jest to możliwe albo wtedy, gdy są to osoby niezbędne do prowadzenia gospodarstwa domowego albo w momencie, gdy służebnik sam podejmuje się ich utrzymania.
powrót
